Een hospice is een zorginstelling die zich gespecialiseerd heeft in palliatieve zorg. Deze hospicevoorzieningen zijn bedoeld voor mensen die in hun laatste weken of maanden, om wat voor een reden dan ook, niet thuis of in het ziekenhuis kunnen/willen verblijven. Er zijn enkele honderden hospicevoorzieningen in Nederland.
De gespecialiseerde hospicevoorzieningen in Nederland staan bekend onder verschillende namen. Soms heten ze hospice of bijna-thuis-huis, soms wordt het een ‘palliatieve unit’ of ‘palliatieve afdeling’ genoemd (vooral als die hospicevoorziening gekoppeld is aan een verpleeg- of ziekenhuis). Er bestaat geen ‘standaard uiterlijk’ voor een hospicevoorziening. Het ene hospice is een villa in een buitenwijk, het andere een rijtjeshuis in de binnenstad.
Ook al heten ze soms anders en zien ze er anders uit, er zijn vooral veel overeenkomsten. De meeste zijn klein, en hebben zo’n zes kamers. Iedere bewoner heeft een eigen kamer. De bewoners krijgen nadrukkelijk de ruimte een eigen accent aan de kamer te geven. De standaard-inrichting bestaat doorgaans uit een bed, een kast, een tafel en een stoel. Bewoners kunnen hier een klok, een schilderij, een wandkleed of snuisterijen van zichzelf aan toevoegen. Meestal zijn kleine huisdieren, zoals vogels, honden en katten, toegestaan.
Er zijn geen vaste tijden voor opstaan, wassen of eten. Wannéér dat gebeurt, is zoveel mogelijk afhankelijk van de wens van de patiënt. Naasten kunnen daar ook gewoon bij betrokken blijven als dat gewenst wordt. De meeste voorzieningen kennen geen vaste bezoekuren. Naasten kunnen dus de hele dag in en uit lopen, en kunnen ook zelf in de keuken koffie en thee zetten. Voor partner en/of familie zijn er bijna altijd logeermogelijkheden. Naasten kunnen gebruik maken van aparte logeerkamers, maar in de praktijk wordt vaak een extra bed in de kamer gezet.
De sfeer in een hospice of op een afdeling voor palliatieve zorg is, in tegenstelling tot de verwachtingen die bij velen leven, allerminst zwaar. Het idee bestaat dat het er in het hospice alleen maar triest en zielig aan toegaat en dat alles in het teken van de dood staat. Natuurlijk wordt dit niet kunstmatig naar de achtergrond verdrongen. Maar een hospice of palliatieve afdeling is ook een huis vol leven, waar gekookt en gewassen moet worden, waar gelachen kan worden en waar het zelfs gezellig kan zijn.
Definitie hospicezorg
De definitie van hospicezorg in Nederland luidt:
“Hospicezorg is een vorm van zorg- en dienstverlening, die plaatsvindt in (en/of vanuit) een locatie, ten behoeve van ernstig zieke mensen met een levensverwachting van maximaal drie maanden. De zorg wordt er verleend door naasten/familieleden, vrijwilligers en professionals. De naasten/familieleden zijn tevens object van zorg voor de vrijwilligers en de professionals.
In de hospicezorg wordt een brede kijk op de bewoners en hun naasten gehanteerd; er is aandacht voor alle noden die er kunnen zijn, van zowel fysieke en psychische als ook van sociale en spirituele/religieuze aard.
Onder hospicezorg kunnen aanvullende diensten vallen, zoals respijtzorg, dagopvang, wetenschappelijk onderzoek en activiteiten op het gebied van nazorg voor naasten. Ook kan een consultatiefunctie voor diverse doelgroepen (burgers, vrijwilligers en/of professionals) onderdeel zijn van hospicezorg. Passend bij de plaats van hospicezorg binnen de lokale/regionale gemeenschap, is er voor hospices een rol weggelegd in het creëren van aandacht en bewustwording rondom de positie van dood en sterven in de maatschappij.”
De definitie van hospicezorg is als illustratie te downloaden, zodat deze eenvoudig bruikbaar is in publicaties of bij presentaties.