Huisarts Els Roelofs uit Leiden maakt zich in het recent verschenen nummer van Pallium zorgen over de media-belangstelling voor euthanasie en palliatieve sedatie. Die heeft mede tot gevolg dat beide medische behandelingen steeds vaker voorkomen.
De mate waarin palliatieve sedatie voorkomt stijgt snel (8% in 2005, 12% in 2010 en 18% in 2015, – red.). “Het gaat hard inderdaad”, zegt Roelofs. “Het past heel erg bij gedachten over de maakbare samenleving. Bij die maakbare samenleving hoort blijkbaar ook een maakbaar sterven. Palliatieve sedatie kan daarin voorzien. Soms vraag ik me wel eens af: zouden we het ‘gewone sterven’ niet wat meer moeten promoten? Het lijkt als optie helemaal onder te sneeuwen.”
Palliatieve sedatie is oorspronkelijk bedoeld voor noodsituaties, zo hebben artsen dat in richtlijnen afgesproken. Het is niet per se bedoeld om iemand een mooie dood te geven; er moet sprake zijn van onbehandelbare klachten (in de richtlijn refractaire symptomen genoemd, meestal gaat het om pijn, benauwdheid, angst of een optelsom van dergelijke symptomen) en het sterven moet zeer nabij zijn. Zijn die voorwaarden nog wel houdbaar?
Roelofs: “Inmiddels haalt de maatschappij ons in, lijkt het wel. Enerzijds is voor veel burgers een gesedeerde dood een gewenst sterfscenario. Sommige artsen gaan daarin mee. Met een dankbare patiënt en daarna tevreden naasten. Als alle betrokken partijen tevreden zijn, wat is dan het probleem? Daar komt de ‘anderzijds kant’ aan bod. Je kunt als richtlijncommissie wel heel nadrukkelijk vasthouden aan de voorwaarde dat artsen pas tot palliatieve sedatie mogen overgaan als er sprake is van een refractair symptoom, maar dan heb je dus het probleem dat de richtlijn op afstand komt te staan van de huidige praktijk. De kans dat zo’n richtlijn dan serieus wordt genomen is niet zo groot. In dat spanningsveld zit je. Voor de duidelijkheid, ik zie palliatieve sedatie als een uiterste behandeling en sta achter de richtlijn.”
Voor meer informatie over Pallium: www.palliumtotaal.nl.
Dit is volledig correct. Ook in België kampt men met hetzelfde probleem. Er is nu mogelijks een verdere registratie die het aantal sedatief in kaart brengt, meten is weten. Het zou goed zijn moest de etnische commissie zich hier wat meer op gaat concentreren.