Adviezen van nabestaanden over leven met euthanasie

Eind mei verscheen het boek Leven met euthanasie. Daarin staan verhalen van mensen die als naaste ervaring hebben opgedaan met de toepassing van euthanasie. Wat kunnen we daaruit leren?

De auteurs – Theo Boer, Stef Groenewoud en Wouter de Jonge (redactie) – geven aan het slot van het boek een aantal tips die zij hebben verzameld uit alle ervaringen van naasten. De tips zijn gericht aan mensen die nog voor een eventuele keuze voor euthanasie staan:

· Voer het gesprek over euthanasie tijdig, open en herhaald. Ook over de eigen gevoelens, wensen en gedachten van de (toekomstige) nabestaanden. Zij moeten met deze herinneringen nog heel lang verder. Ga dit niet uit de weg vanuit het idee: ‘de zieke heeft het al zo zwaar’.

· Neem niet voetstoots aan dat een arts een euthanasie zal gaan uitvoeren. Ook een arts die zegt: ‘Tegen die tijd zal ik u zeker helpen’ geeft daarmee nog geen carte blanche. Wees ook mild voor artsen. U denkt misschien: daar is hij of zij voor opgeleid. Maar ook dan zien de meeste dokters euthanasie als een van de ingrijpendste handelingen die ze ooit kunnen verrichten.

· Bekijk kritisch uw eigen, wellicht te romantische opvattingen over het sterven door euthanasie. Wees erop voorbereid dat euthanasie als een abrupte dood kan worden ervaren. Dit is ook een advies aan artsen: vertel hoe dit soms plaatsvindt en vertel dit liever eenmaal te veel dan eenmaal te weinig.

· Een ander ‘advies’ dat mensen in deze verhalen geven: overweeg welk moment van de dag voor de patiënt en de nabestaanden het beste is en probeer dat met de arts af te stemmen. Voor sommigen is een euthanasie in de middag bezwaarlijk omdat er dan een dag lang gespannen wordt gewacht. Bij anderen is de middag beter omdat de patiënt in de ochtend nog niet wakker genoeg is. Kies ook de plek van overlijden vroegtijdig en in overleg met de zieke (bed, stoel, etc.).

· Neem afscheid en laat los voor het daadwerkelijke euthanasiemoment. Hoe dat laatste moment eruitziet laat zich, zo blijkt herhaaldelijk, niet voorspellen.

· ‘Bij twijfel niet inhalen’ zegt een van de verhalenschrijvers. Dit geldt zeker wanneer het gaat om patiënten met verminderde wilsbekwaamheid.

· Realiseer u dat het bijna ‘hoort’ bij het sterven van een geliefde dat daar gevoelens van ‘had ik niet’ en ‘wat als’ bij komen kijken. Dat duidt er niet per se op dat er anders gehandeld had moeten worden.

Het boek Leven met euthanasie is te koop bij de uitgever of bij de (online) boekhandel.

Meer informatie over boeken over euthanasie, palliatieve zorg, rouw e.d.? Kijk dan bij de recensies op deze site.