Nieuwe data theatervoorstelling ‘In de gloria’
Theatergroep Bint treedt in februari met haar voorstelling ‘In de gloria’ op in Amersfoort, Den Bosch, Nijmegen en Delft.
‘In de Gloria’ is gemaakt op basis van gesprekken met ouderen en met mensen die in hun werk (dagelijks) met de dood te maken hebben. Aan de voorstelling werkte een groep 65+ ers mee die hun verhaal vertellen. Na afloop van de voorstelling gaat het publiek in groepjes zelf aan de slag met de door Bint ontwikkelde `Lang zullen ze levensvragen`. Dit zijn prikkelende, praktische en filosofische vragen over het leven en de dood. Door de uitwisseling van gedachtes en eigen ervaringen over het leven en de dood ontstaan er mooie gesprekken die verbinding opleveren. Bovendien blijkt uit onderzoek dat praten over de dood rust kan geven, de kwaliteit van het leven kan verbeteren en dat het rouwproces van de nabestaanden positief beïnvloedt als er van te voren over de dood gesproken is.
Theatergroep Bint bestaat uit de twee theatermaaksters Hetty Willems en Bartelijn Ouweltjes. `In de gloria` is vooralsnog in februari in vier steden te zien en te ervaren:
1 feb Amersfoort (De Nieuwe Erven)
12 feb Delft (Rietveldtheater)
19 feb Den Bosch (De Azijnfabriek)
25 feb Nijmegen (Theater de Klif)
Doodleuk kwartet verschenen
Eind oktober is het Doodleuk Kwartet verschenen, met tekeningen van de jonge kunstenaar Merlin Kater. Het is uitgegeven door Zonder Streepje van Marlise en Patricia Ritsema van Eck.
Het Doodleuk Kwartet is tot stand gekomen, omdat we niet echt makkelijk over de dood praten, stellen de makers in een persbericht. “We zijn gewend om het lastige thema dood te verstoppen, te negeren en er liever niet mee bezig te zijn. Emotionele en schokkende gebeurtenissen rondom overlijden blijven binnenskamers en worden minder makkelijk gedeeld. Omdat we hier op deze wijze mee omgaan, is de kans groot dat mensen geïsoleerd raken en hun verhaal niet kunnen delen. Juist daarom is het belangrijk om de dood juist wel te bespreken en het een plek te geven in het leven.”
Dit kwartetspel is een manier om de dood op een humorvolle wijze te introduceren. Niet ter voorbereiding van een overlijden of direct daarna, maar gewoon op een dag waarop je wat zwarte humor kan gebruiken.
Voor meer informatie en bestellingen kijk op: www.doodleukkwartet.nl
Canon Palliatieve Zorg in de maak
ZonMw heeft aan de makers van diverse canons, zoals de Canon Sociaal Werk Nederland en Jeugdzorg – Jan Steyaert en Jos van der Lans – de opdracht gegeven de historie van palliatieve zorg in Nederland in kaart te brengen. Het doel van het Canon Palliatieve Zorg is om iedereen, en in bijzonder studenten, professionals en beleidsmakers, inzicht te geven in de geschiedenis van het palliatieve werk.
De al bestaande Canons, zoals over Sociaal Werk en Jeugdzorg, bieden een toegankelijk overzicht van de geschiedenis van het sociaal werk en de jeugdzorg in Nederland. Het voordeel van een digitaal canon (in vergelijking met een canon op papier) biedt de mogelijkheid om actueel te blijven. Of er ook een papieren versie van het Canon Palliatieve Zorg komt, is nog niet besloten. Wel staat vast dat er 25 vensters komen met informatie over deelgebieden van palliatieve zorg in Nederland. Voor de hand liggende onderwerpen zijn bijvoorbeeld de vorming van hospices, de publicatie van richtlijnen palliatieve zorg en de vaststelling van wijlen minister Els Borst dat palliatieve zorg geen specialisme maar een generalisme is.
De lancering van het palliatieve canon staat gepland voor het volgende Nationaal Congres Palliatieve Zorg (november 2016). Een ieder die interessante informatie of relevante fotobestanden voor het canon heeft, wordt verzocht contact op te nemen met Corna van Tol via palliatievezorg@zonmw.nl.
Hospicepostzegels voor ’t Huis aan de Vecht
Het Hardenbergse hospice ’t Huis aan de Vecht heeft eigen postzegels laten maken. Het eerste velletje ‘hospicepostzegels’ werd vorige week uitgereikt aan de burgemeester, Peter Snijders.
In een lokale krant licht Gerrit Jan Smit, voorzitter van de Stichting Vrienden Hospice ’t Huis aan de Vecht, de achtergrond toe: “Als Vrienden bedenken we allerlei acties om het hospice in Hardenberg en omgeving te promoten en onder de aandacht te brengen. In eerste instantie was het een kleine ludieke actie. Het is toch leuk om op alle post die vanuit het hospice verzonden wordt een eigen ‘hospicepostzegel’ te kunnen plakken?”
De ludieke actie kreeg een serieus vervolg; postzegelverzamelaars meldden zich met het verzoek een postzegel te kopen. Het zorgde ervoor dat er velletjes met tien zegels zijn gekomen die voor 10 euro worden verkocht. De extra opbrengst komt ten goede van het hospice. De postzegels zijn per mail te bestellen via de voorzitter van de Stichting Vrienden Hospice ’t Huis aan de Vecht, e-mail smitgj@planet.nl.
Boek Complementaire zorg vertaald
Het Kennisinstituut Complementaire Zorg heeft onlangs de Engelse vertaling van het boek Complementaire Zorg in de Palliatieve Zorgverlening gepubliceerd: Integrative Care in Palliative Care. Het oorspronkelijk Nederlandstalige boek, geschreven door Madeleine Kerkhof-Knapp Hayes en in 2013 gepubliceerd, is inmiddels uitverkocht.
Het boek biedt professionals in de palliatieve zorg praktische handvatten om complementaire zorg op een eenvoudige en goed onderbouwde wijze toe te kunnen passen. Meer informatie via www.kicozo.nl.
Kijken in de ziel, van stervenden
In het najaar besteedt Coen Verbraak in zijn serie Kijken in de Ziel aandacht aan mensen die ongeneeslijk ziek zijn. Een deel van de geïnterviewden is inmiddels al overleden. Verbraak sprak met onder andere filosoof René Gude, Parool-journalist Albert de Lange en politicus Adri Duivesteijn. Naast de serie verschijnt tegelijkertijd een boek met alle interviews.
Eerder maakte Coen Verbraak veel bekeken Kijken in de Ziel-series over psychiaters, voetbaltrainers, advocaten, politici, artsen, topondernemers, journalisten en rechters. De serie wordt uitgezonden door de publieke omroep, NTR.
Nieuwe uitgave Pal voor u
Rond de aanstaande Internationale Dag van de Palliatieve Zorg verschijnt voor de vijfde keer het magazine Pal voor u. Prominent op de cover staat Bennie Jolink, zanger van Normaal. Verder staan er artikelen in over vroegtijdige zorgplanning, troosten, een interview met Jet Steinz (dochter van NRC-journalist Pieter Steinz) en eenzaamheid.
Gelijktijdig met het magazine verschijnt een nieuw themaboekje, dit keer over palliatieve zorg voor kinderen: Wat als je kind ernstig ziek is? Het themaboekje is in samenwerking met de Stichting Pal gemaakt. Eerder verschenen themaboekjes over seksualiteit/intimiteit en keuzes in de laatste levensfase.
Pal voor u wordt gemaakt door een projectgroep, bestaande uit coördinatoren van netwerken palliatieve zorg, Uitgeverij Zezz en Rob Bruntink.
Dobbelsteenspel om gesprek over levenseinde aan te gaan
Simpelweg met dobbelstenen gooien, en het gesprek over afscheid en/of verlies kan beginnen. Dat is het idee achter het spel ‘Praatstenen’ dat door Bureau MORBidee ontwikkeld is.
‘Praatstenen’ telt vier dobbelstenen met 24 afbeeldingen die verbonden kunnen worden met afscheid nemen, een verlieservaring of andere thema’s rondom het levenseinde. Zo zijn er afbeeldingen van medicijnen, een rolstoel en een ziekenhuisbed, maar ook van een engel, een hartje en een vraagteken. De speelse vorm waarin mensen worden uitgenodigd verhalen over deze onderwerpen te vertellen, zorgen voor een lichtheid in een veelal als ‘zwaar’ gezien onderwerp.
De ‘Praatstenen’ zijn handzaam, eenvoudig op elke plek in te zetten, verfrissend, speels en laagdrempelig; iedereen heeft immers wel eens een dobbelspel gedaan. Het leent zich voor huiselijke familiekringen, maar even goed voor gebruik in hospices en verpleeg- of verzorgingshuizen, al dan niet onder begeleiding van verpleegkundigen of activiteitenbegeleiders.
Aan de hand van één of meer gegooide afbeeldingen, kunnen deelnemers aan het spel vrijuit associëren over afscheid en verlies. Behalve dat dit zinvolle, maar zelden besproken informatie over het levensverhaal bloot legt, kan het inzicht geven in de wensen en verwachtingen over het levenseinde van iedere deelnemer.
Het spel is ook uitermate geschikt voor zorgverleners die in hun werk te maken krijgen met afscheid en verlies, zoals personeel van hospices en verpleeghuizen of hulpverleners/therapeuten/coaches op gebied van rouw en onderwijs. Het spel kan worden ingezet om de interpersoonlijke en/of intercollegiale communicatie te bevorderen. Ook kan het als intervisie-instrument ingezet worden.
Het spel is vanaf 19 augustus te bestellen via de website van Bureau MORBidee. De eerste honderd exemplaren zijn, vanwege financiële ondersteuning van het Noorderlicht Fonds, voor € 14,95 te koop, daarna kost het spel € 24,95.
“Tijd is rijp voor palliatieve helpdesk voor patiënten en naasten”
Er moet op korte termijn een palliatieve helpdesk voor patiënten en naasten komen, vindt Agora, het ondersteuningspunt palliatieve zorg. Directeur Clémence Ross-Van Dorp schrijft dit in de meest recente uitgave van het vakblad Pallium.
Een palliatieve helpdesk is een laagdrempelige helpdesk waar patiënten en naasten 24/7 via telefoon, mail en/of social media terecht zouden moeten kunnen voor hun vragen over palliatieve zorg. Vooralsnog bestaat een dergelijke helpdesk nog niet. De helpdesks die er al wel zijn op het gebied van palliatieve zorg, zijn voor professionals.
Het is nú tijd om knopen door te hakken en een palliatieve helpdesk voor patiënten en naasten te realiseren, schrijft Ross-Van Dorp: “Daar is een aantal redenen voor. Ten eerste wordt van patiënten en naasten verwacht dat zij zoveel mogelijk de regie over hun eigen zorg en ondersteuning op zich nemen. Daar hoort bij dat je over goede en onafhankelijke informatie moet kunnen beschikken. Ten tweede bundelen juist nu alle partijen in het veld hun krachten om de kwaliteit van palliatieve zorg te vergroten (in vervolg op het Nationaal Programma Palliatieve Zorg van het ministerie van VWS, -red.) (…) Het spreekt voor zich dat daarbij ook hoort dat op alle vragen die er leven bij patiënt en naasten , een onafhankelijk, snel en adequaat antwoord gegeven moet kunnen worden.”
In hetzelfde nummer van Pallium schrijven ook twee hospices over hun invulling van de palliatieve helpdesk. Zo start hospice Marianahof in Etten-Leur binnenkort een kennis- en informatiecentrum voor inwoners van Etten-Leur en omstreken. Behalve Agora en de hospices, reageerde ook het Integraal Kankercentrum Nederland op een eerdere oproep van Mariska Overman en Rob Bruntink van Bureau MORBidee om tot een palliatieve helpdesk te komen. Het IKNL erkent de noodzaak van betere informatievoorziening voor patiënten en naasten, maar vraagt zich af of één landelijke palliatieve helpdesk de beste oplossing is. Het IKNL verwijst naar het eerder genoemde landelijke Programma Palliatieve Zorg, waarin de regio`s – in de vorm van consortia palliatieve zorg – een beslissende stem krijgen. Mogelijk bestaat er meer behoefte aan regionale steunpunten, oppert IKNL.
Doodgewone Gesprekken van patiëntenvereniging Olijf
Op de website van patiëntenvereniging Olijf zijn vanaf vanavond drie ‘Doodgewone Gesprekken’ te zien; gesprekken met vrouwen die een gynaecologische kanker hebben, ongeneeslijk ziek zijn en vertellen over hun gedachten rondom sterven.
Jaarlijks krijgen 4.500 vrouwen te horen dat zij een gynaecologische kanker hebben. De films zijn volgens Olijf noodzakelijk omdat `iedereen` kanker nog steeds met sterven associeert, maar daar weinig over gesproken wordt. Olijf wil dit taboe helpen verkleinen, en wil dat patiënten zich gesterkt voelen om over de impact van hun ziekte op hun leven en het levenseinde te praten. Olijf heeft daarom met steun van KWF Kankerbestrijding een serie films laten maken door documentairemaakster Gonnie Jansen.
De films zijn vanaf dinsdagavond hier te zien: www.olijf.nl.
Hartedichtsels van een ongeneeslijk zieke
‘Nu ik er nog ben – Hartedichtsels van een ongeneeslijk zieke’ schrijft Hansine Lettinga haar ervaringen van zich af. Ze dicht over de dokter in wiens handen zij haar lot en vertrouwen heeft gelegd, over haar bezoek aan de afdeling radiotherapie en over hoe zij omgaat met het onvermijdelijke sterven.
Haar bundel telt zo’n 20 gedichten, ondersteund met toepasselijke kleurenfoto’s, die grotendeels door haarzelf zijn gemaakt. Een van haar gedichten heet ‘Het veel belopen pad’:
Op het
veel belopen pad
van het leven
loop ik ook
Tenminste
nu nog wel
Op het
veel belopen pad
lopen sommigen
een andere kant op
Maar niet allemaal
gelukkig
Enkelen lopen
een stukje
met mij op
Soms in stilte
in contact
En soms verwoorden
we onze ervaring
Op het
veel belopen pad
van het leven
De dichtbundel is in eigen beheer uitgegeven, en voor 13,95 euro te bestellen via nuikernogben@gmail.com. Een deel van de opbrengst van de verkoop van het boek gaat naar het Inloophuis voor mensen met kanker in Woerden.
Mark Haayema schrijft boek over fantasieën ernstig zieke kinderen
Kinderboekenschrijver Mark Haayema is voor een boek – in de reeks `gouden boekjes`- op zoek naar kinderen `van wie het lichaam niet functioneert zoals bedoeld`. Op basis van hun fantasieën wil hij acht verhalen schrijven.
De voorlopige werktitel van het boek is ‘Uit je tenen’. De auteur hoopt dat de kinderen hem vertellen over hun lievelingsknuffel, huisdier, grootste held of mooiste fantasie. “De verhalen die hieruit ontstaan zullen alles behalve zielig of melodramatisch zijn”, zegt Mark. “Het gegeven dat hun lichaam niet doet zoals eigenlijk zou moeten is al schrijnend en pijnlijk genoeg.” De verhalen worden geillustreerd door verschillende illustratoren.
Het bijzondere gouden boekje, is een initiatief van Haayema en de stichting “Het Gouden Moment”. Zij willen kinderen, waarvan het lichaam niet functioneert zoals bedoelt, een gouden moment laten beleven. Bij het boek komt ook een ingesproken versie. Op de cd worden de verhalen vertelt door enkele Bekende Nederlanders.
Ken je een kind dat aan dit project wil deelnemen? Mail Mark: info@markhaayema.nl.
Voor meer informatie over Mark, kijk naar zijn website https://www.markhaayema.nl/
Theatervoorstelling over omgaan met ‘genezen’ kanker: Help, ik leef
De dokter zegt tegen de kankerpatiënt dat hij `genezen` is verklaard, maar in plaats van `Hoera!` te roepen zegt hij `Help!` Over dit paradoxale fenomeen gaat de theatervoorstelling `Help ik leef` van theaterduo Alaska Unlimited.
In `Help ik Leef` staat de relatie tussen een man en een vrouw centraal. Hans wordt succesvol behandeld voor kanker maar blijkt gaande het ziekteproces een moeizame, egocentrische man te worden. De relatie met zijn vrouw Annet komt hierdoor onder druk te staan. De worsteling van Hans en het effect hiervan op zijn vrouw Annet worden in deze humoristische voorstelling op muzikale en acrobatische wijze verbeeld.
Het duo Alaska Unlimited bestaat uit Henry Kalb en Flip Jan van Oenen. Ze zijn al 25 jaar actief als theatermakers.`Help ik Leef` is gemaakt op basis van ervaringen van kankerpatiënten en naasten en eigen ervaringen van Henry Kalb, die zelf –succesvol- behandeld is voor lymfklierkanker. De voorstelling beoogt (ex-)kankerpatiënten en hun naasten te stimuleren hun ervaringen te delen en professionals alert te maken op de verschijnselen van `het zwarte gat na de kankerbehandeling`.
In juni start een tournee door het land, waarbij zowel theaters als ziekenhuizen worden aangedaan.
14 juni Utrecht, theater de Kikker
28 juni Amsterdam-Diemen, De Omval
13 september Rotterdam, theater Walhalla
20 september Nijmegen, theater Lindeberg
4 oktober Maastricht (nog niet bevestigd)
7 oktober Deventer, Schouwburg
18 oktober Amsterdam, Muiderpoorttheater
1 november Groningen, theater Vrijdag
15 november Amsterdam, Muiderpoorttheater
29 november Den Bosch, Verkadefabriek
13 december Amsterdam, Muiderpoorttheater
Voor meer informatie: www.helpikleef.nl.
‘Voor de stilte’ gaat het land in
De hospicefilm `Voor de stilte` is de komende maanden in diverse steden te zien. In de film worden zeven mensen in verschillende hospices gevolgd.
In het zicht van het nadere einde worstelen allen op geheel eigen wijze met hun angsten. Documentairemaker Richard Dols weet hun levens en worstelingen op indringende wijze neer te zetten. In deze laatste maanden blijkt dat het leven hen meer te bieden heeft dan zij zelf hadden verwacht. We ontmoeten onder andere Fred die openhartig praat over zijn criminele verleden, Henk met zijn liefde en levenslange strijd voor de natuur. Ook zien we een verliefd stel die ondanks de naderende dood onafscheidelijk blijven en zuster Benerink die een levenslang geheim bij zich draagt. Richard Dols is zelf na de dood van een goede vriend geïnspireerd geraakt om overlijden in algemene zin beter bespreekbaar te maken. Hij vraagt zich af hoe het komt dat zoveel mensen in hun laatste levensfase in een hospice ‘opleven’.
Dit project is mede mogelijk gemaakt door de Provincie Limburg, het Dela Goede Doelen Fonds en crowdfunding via Cinecrowd. De landelijke tournee is opgezet door Stichting Zuyderzigt samen met Lumière Cinema Maastricht. Voor deze landelijke tournee wordt samengewerkt met hospices in de omgeving van de filmhuizen en Actiz, de brancheorganisatie voor zorgondernemers. Op dit moment staan vertoningen gepland:
13 mei Nijmegen, LUX
27 mei Den Bosch, Verkadefabriek
2 juni Utrecht, Louis Hartlooper Complex
7/8 juni Heerlen, Filmhuis de Spiegel, extra vertoning
10 juni Groningen, Groninger Forum
15 juni Amsterdam, Ketelhuis
22 juni Zoetermeer, Filmhuis Utopolis
10 oktober Alphen aan de Rijn, Park Filmtheater
10 oktober Nieuwkoop, Filmhuis Kaleidoskoop
Dokters gezocht voor training over communicatie
Trainingsbureau `De dood en de dokter` zoekt artsen die willen deelnemen aan een pilot-training over communiceren over het levenseinde. De training wordt 23 juni gehouden.
`De dood en de dokter` belooft een uitgebreide training in het voeren van gesprekken met patiënten en hun naasten over leven met de dood aan de hand van realistische casuïstiek. “Het is een ontdekkingstocht naar durf, eigen moed en levert de medische professional de tools aan voor die moeilijke gesprekken over de naderende dood”, meldt de website.
De training wordt geleid door ervaren coaches met inzet van (ervarings)deskundigen, trainingsacteurs en filmfragmenten. In de training komen onder meer aan bod: de eigen visie op de dood, het belang van tijdig spreken over de dood, omgang met stervensstatistieken, specifieke gespreksvaardigheden en het nut van ondersteuning en intervisie.
Voor aanmelding en/of meer informatie: www.dedoodendedokter.nl.