• Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de voettekst

Palliatieve zorg

  • Palliatieve zorg
    • Wat is palliatieve zorg?
      • Verlichting van klachten
        • Pijnbestrijding
        • Symptoombestrijding
      • Begeleiding
        • Gesprekken
        • Levensvragen
        • Complementaire zorg
    • Waar vind ik het?
      • Thuis
        • Mantelzorg
        • Hulpmiddelen
        • Ondersteuning door vrijwilligers
        • Maaltijdvoorziening
        • Alarmering
      • In het ziekenhuis
    • Wanneer start palliatieve zorg?
      • Kanker
      • Dementie
      • Longziekten
      • Hartfalen
      • Nierfalen
      • Parkinson
      • Kinderen
    • Voordelen van palliatieve zorg
    • Vooroordelen over palliatieve zorg
    • Waarom heet het zo?
    • Extra hulp
    • Verhouding tot euthanasie
    • Goede doelen
    • Particuliere thuiszorg
  • Hospice
    • Historie
    • Hospice De Duinsche Hoeve
  • Levenseinde
    • Waar wil ik sterven?
    • Het gewone sterven
    • Feiten over sterven
    • Misverstanden
    • Levenseindegesprekken
      • Hoop
    • Beslissingen over het levenseinde
      • Euthanasie en hulp bij zelfdoding
      • Palliatieve sedatie
      • Stoppen met eten en drinken
      • Andere beslissingen
      • Overbehandeling
    • Waken
    • Uitvaart
      • Uitvaartbedrijven
  • Inloophuis
  • Mantelzorg
    • Praktische hulp
    • Juiste informatie krijgen
    • Emotionele steun
  • Zorgplanning
    • Hulpmiddelen voor gesprekken
    • Wensverklaringen
  • Agenda
  • Blog
    • Mariska Overman
      • Een moeder die er niet meer is
      • Sociaal sterven
      • Rare rouw?
      • Digitale nalatenschap, een zegen?
      • In het land der rouwenden is niemand koning
      • Praten over de dood is zo gek nog niet
      • Toekomstige herinneringen
      • Oneindig leven
      • Zie de mens
      • Een kleine dood
      • You are dead
      • Zomer
      • Sterven als een eskimo
      • Lijkenpikkers
      • To be or not to be?
      • Catch 22
      • Geen sinecure
      • Het gekke van rouw
      • Dubbel dood
      • Ooit
      • Van ‘vechten tegen’ naar ‘vechten voor’
      • Carpe diem, maar met mate
      • De stomste verjaardag ooit
      • Een stappenplan voor doodgaan
      • De ander ben jij
      • De zin en onzin van een bucketlist
      • Pokémon Go
      • De Begraafplaats
      • De ziel van de uitvaartondernemer
      • Niemand die het ziet
      • Chemo voor de ziel?
      • De dood in je achterzak
      • Nog één keer
      • Er is alleen het nu
      • Nieuwjaarswens
      • De dood – Niet te bevatten
      • MH-17
      • Dag lief broertje
      • Zij die Nederland helpen sterven?
      • Al mijn doden
      • “Maar het leven zo is leuker”
      • 44
      • Onsterfelijk tot het einde
      • Hemelse proporties
      • Met een buiging
      • Het woord van de dood
      • Ik stond erbij en ik keek ernaar
      • Een goede dood is geen dood
      • Waardig dood zijn
      • De dood leeft
    • Rob Bruntink
      • Quite Discontinuous
      • Ik ben ik ben ik ben
      • Een begraafplaats is ook een plek van liefde
    • Marinus van den Berg
      • Staande houden op één been
      • Leven naar de dood
      • Soms willen zorgverleners graag de regie
      • Wijds
      • Niet gewild
      • In de stilte
      • Ongeneeslijk gemis
      • Sterven in een geleend bed
      • Aandacht voor familie
      • Het uitleenbed
      • Geen kijkuur
      • Rouwen in december
      • Ik was er niet bij
  • Actueel
    • Recensies
    • Nieuwsarchief
      • Nieuws 2017
      • Nieuws 2016
      • Nieuws 2015
      • Nieuws 2014
      • Nieuws 2013
      • Nieuws 2012
      • Nieuws 2011
      • Nieuws 2010
      • Nieuws 2009
      • Nieuws 2008
      • Nieuws 2007
      • Nieuws 2006
      • Nieuws 2005
      • Nieuws 2004
      • Nieuws 2003
      • Nieuws 2002
      • Nieuws 2001
      • Nieuws 2000
      • Nieuws 1999
  • Encyclopedie
    • A-F
    • G-L
    • M-R
    • S-Z

Leven naar de dood

Leven naar de doodMedisch specialisten voorop en artsen in het algemeen staan niet bekend als warme inlevings-bekwame mensen. En zeker als acteurs op de planken gaan staan en de rol van dokter aannemen dan worden deze beelden nog eens uitvergroot.

Verzorgenden en verpleegkundigen scoren heel wat hoger als het gaat om de vraag of zij warme meelevende zorgverleners zijn. Die dokters blijven maar achter hun computer zitten, kijken je niet aan, noemen een verkeerde naam waardoor je als patiënt nog onzekerder wordt dan je al bent. Ze slaan je het slechte nieuws met onbegrijpelijke taal als een natte theedoek in het gezicht. Het komt wel binnen maar dan wel keihard. “Moet het woord, het begrip slecht-nieuws-gesprek niet op de schop?,” vroeg iemand me. Er zijn zoveel soorten van gesprekken als je naar een arts moet: het kennismakingsgesprek, het gesprek over je klachten, onderzoeksgesprekken, informatiegesprekken, uitslaggesprekken, behandelgesprekken, controlegesprekken, stand van zaken gesprekken.

Maar op een dag kan een positieve uitslag slecht nieuws zijn voor de patient en zijn naasten. Wat hij of zij misschien al vreesde wordt bewaarheid en hardop gezegd. Het onrustige en angstige krijgt een naam: u heb een ziekte die niet meer te genezen is. U gaat sterven. Uw leven is op weg naar de dood.

Wat acteurs laten zien wordt door patiënten soms herkend. “Zo ging het bij mij, bij ons…” zegt iemand. Dat vertelde de acteur die twee scenes liet zien op een bijzondere middag in Zierikzee. Daar werd het boekje ‘Leven naar de dood’ gepresenteerd. Geschreven door Rian Krijger die haar carrière in de zorg begon als ziekenverzorgende en nu nachtzuster is bij mensen in de laatste levensnachten. Zij heeft gedaan wat bij de meesten een wens blijft: “Ik zou er wel een boek over kunnen schrijven.” Op die middag werden er twee interactieve scènes gespeeld. De geacteerde arts leek een hork en de zaal deed vergeefse pogingen om hem te veranderen in een meer meelevende persoon.

Het boekje van Rian zou ook door artsen gelezen moeten worden. Ik onderstreep dat graag maar ik heb er een vraag bij: niet of het de dokter zal veranderen – voor zover dat moet – maar of er geen verwachtingen, eisen zelfs zijn, die steeds weer tot teleurstellingen zullen leiden. Wat kan en mag wel verwacht worden? Zeker kan gezegd worden dat een bot optreden extra verdriet of woede meebrengt die een patiënt verhindert om bij de vragen en de gevoelens te komen die er nu echt toe doen. Continue training in communicatie is voor alle zorgverleners van grote waarde. In de moderne tijd zijn er ook heel wat artsen die patiënten vrezen, de mondige en soms ook de veel eisen stellende patient, die alles als een recht ziet, ook euthanasie en al snel dreigt met een klacht. Hoe vinden we een balans tussen hand, hoofd en hart. Tussen doen en niet doen, tussen vooruitdenken en meedenken, tussen betrokkenheid en wenselijke afstand?

Misschien moet het woord slecht-nieuws-gesprek niet op de schop – slecht nieuws is slecht nieuws en verdraagt geen versluiering – maar moeten wel de beelden en verwachtingen die we van elkaar hebben steeds weer verkend worden. Steeds weer aandacht voor de verhalen achter de houdingen, achter de eisen, achter de vragen.

Met deze mijmeringen reisde ik met de bus terug naar Rotterdam, waar het leven sneller is dan in Zierikzee. Ik ga er mensen attent maken op dit mooie boekje met die bijzondere titel: Leven naar de dood. Wetend dat die komt leef ik graag naar het leven. De horizon van de dood maakt het leven intenser.

Footer

Nieuwsbrief Palliatieve Zorg

Blijf op de hoogte, en schrijf je in voor de nieuwsbrief. Je mailadres is in veilige handen bij ons, we doen er verder niets mee.

Snel naar

  • Contact
  • Colofon
  • Vrijwaring
  • Copyright
  • Doneer
  • Nieuwsbrief
  • Over deze site
  • FAQ

Copyright © 2025