Thuis sterven is nog niet sterven in het eigen bed. Het eigen bed is “het bed waarin ook mijn kind is geboren,” zei een jonge moeder me eens. Zij kreeg wel de kans om in haar eigen bed te blijven. Zij kon ook tot het einde op haar-hun slaapkamer blijven.
Velen hopen zolang mogelijk nog in het eigen bed te kunnen blijven en op de eigen slaapkamer. Niet meer de trap op kunnen, niet meer in het eigen bed kunnen slapen is weer een verlies. Bij de een is het mogelijk een bed bij het raam te plaatsen of tegen een muur met uitzicht op de tuin. Aan het kijken naar de tuin kan nog veel beleefd worden. Bij weer anderen zag ik het geleende bed de hele woonkamer domineren. We staan niet elke dag stil bij de emotionele betekenis van het bed. Het liefdesbed dat sterfbed wordt. Het eigen bed dat verlaten moet worden voor een geleend bed. Het geleende bed is een vreemde indringer, zoals de kanker een vreemde indringer kan zijn. Het geleende bed op hoge poten en wielen is een vreemde. Met een eigen dekbed en kussens wordt het soms gecamoufleerd, maar het blijft een vreemde. Ik ga even niet in op de kwaliteit van deze bedden inclusief de matrassen en de vraag of je er goed in kunt slapen. Een slapeloze nacht kan voor een zieke een nachtmerrie, een hel worden. Een nacht die maar niet voorbij lijkt te gaan. Het vreemde geleende bed is ook een bed dat er niet zo toe uitnodigt om nog eens naast de zieke te gaan en toch kan dat een zeer troostende ervaring zijn. Een jonge vader vertelde hoe hij – zelf ook doodmoe – in het eigen bed naast zijn dood-zieke vrouw was gaan liggen. Ze waren samen in slaap gevallen. Toen hij wakker werd, was zij ingeslapen. Voor hem was dat een mooi sterven: zo dicht bij elkaar. “Zij was in een slaap gevallen waaruit zij niet meer wakker zou worden,” zei hij. Enkele malen is het me opgevallen dat naasten na het overlijden dit vreemde geleende bed zo snel mogelijk uit hun huis willen hebben. Ze willen ook niet graag een schuurtje of een garage als een tijdelijke opslagplaats. “Als jullie het vanmorgen niet ophalen, zetten we het aan de openbare weg,” zei iemand. Dat zo een bed nog een paar dagen in de buurt is, wordt als storend ervaren. Het bed dat zo verbonden is met de dood kijkt de nabestaanden koud en kil aan als een ongewenste gast die maar niet vertrekt.