• Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de voettekst

Palliatieve zorg

  • Palliatieve zorg
    • Wat is palliatieve zorg?
      • Verlichting van klachten
        • Pijnbestrijding
        • Symptoombestrijding
      • Begeleiding
        • Gesprekken
        • Levensvragen
        • Complementaire zorg
    • Waar vind ik het?
      • Thuis
        • Mantelzorg
        • Hulpmiddelen
        • Ondersteuning door vrijwilligers
        • Maaltijdvoorziening
        • Alarmering
      • In het ziekenhuis
    • Wanneer start palliatieve zorg?
      • Kanker
      • Dementie
      • Longziekten
      • Hartfalen
      • Nierfalen
      • Parkinson
      • Kinderen
    • Voordelen van palliatieve zorg
    • Vooroordelen over palliatieve zorg
    • Waarom heet het zo?
    • Extra hulp
    • Verhouding tot euthanasie
    • Goede doelen
    • Particuliere thuiszorg
  • Hospice
    • Historie
    • Hospice De Duinsche Hoeve
  • Levenseinde
    • Waar wil ik sterven?
    • Het gewone sterven
    • Feiten over sterven
    • Misverstanden
    • Levenseindegesprekken
      • Hoop
    • Beslissingen over het levenseinde
      • Euthanasie en hulp bij zelfdoding
      • Palliatieve sedatie
      • Stoppen met eten en drinken
      • Andere beslissingen
      • Overbehandeling
    • Waken
    • Uitvaart
      • Uitvaartbedrijven
  • Inloophuis
  • Mantelzorg
    • Praktische hulp
    • Juiste informatie krijgen
    • Emotionele steun
  • Zorgplanning
    • Hulpmiddelen voor gesprekken
    • Wensverklaringen
  • Agenda
  • Blog
    • Mariska Overman
      • Een moeder die er niet meer is
      • Sociaal sterven
      • Rare rouw?
      • Digitale nalatenschap, een zegen?
      • In het land der rouwenden is niemand koning
      • Praten over de dood is zo gek nog niet
      • Toekomstige herinneringen
      • Oneindig leven
      • Zie de mens
      • Een kleine dood
      • You are dead
      • Zomer
      • Sterven als een eskimo
      • Lijkenpikkers
      • To be or not to be?
      • Catch 22
      • Geen sinecure
      • Het gekke van rouw
      • Dubbel dood
      • Ooit
      • Van ‘vechten tegen’ naar ‘vechten voor’
      • Carpe diem, maar met mate
      • De stomste verjaardag ooit
      • Een stappenplan voor doodgaan
      • De ander ben jij
      • De zin en onzin van een bucketlist
      • Pokémon Go
      • De Begraafplaats
      • De ziel van de uitvaartondernemer
      • Niemand die het ziet
      • Chemo voor de ziel?
      • De dood in je achterzak
      • Nog één keer
      • Er is alleen het nu
      • Nieuwjaarswens
      • De dood – Niet te bevatten
      • MH-17
      • Dag lief broertje
      • Zij die Nederland helpen sterven?
      • Al mijn doden
      • “Maar het leven zo is leuker”
      • 44
      • Onsterfelijk tot het einde
      • Hemelse proporties
      • Met een buiging
      • Het woord van de dood
      • Ik stond erbij en ik keek ernaar
      • Een goede dood is geen dood
      • Waardig dood zijn
      • De dood leeft
    • Rob Bruntink
      • Quite Discontinuous
      • Ik ben ik ben ik ben
      • Een begraafplaats is ook een plek van liefde
    • Marinus van den Berg
      • Staande houden op één been
      • Leven naar de dood
      • Soms willen zorgverleners graag de regie
      • Wijds
      • Niet gewild
      • In de stilte
      • Ongeneeslijk gemis
      • Sterven in een geleend bed
      • Aandacht voor familie
      • Het uitleenbed
      • Geen kijkuur
      • Rouwen in december
      • Ik was er niet bij
  • Actueel
    • Recensies
    • Nieuwsarchief
      • Nieuws 2017
      • Nieuws 2016
      • Nieuws 2015
      • Nieuws 2014
      • Nieuws 2013
      • Nieuws 2012
      • Nieuws 2011
      • Nieuws 2010
      • Nieuws 2009
      • Nieuws 2008
      • Nieuws 2007
      • Nieuws 2006
      • Nieuws 2005
      • Nieuws 2004
      • Nieuws 2003
      • Nieuws 2002
      • Nieuws 2001
      • Nieuws 2000
      • Nieuws 1999
  • Encyclopedie
    • A-F
    • G-L
    • M-R
    • S-Z

Chemo voor de ziel?

Wat zeg je tegen iemand die ongeneeslijk ziek is en die wanhopig blijft zoeken naar manieren om de naderende dood uit te stellen? Terwijl er niets meer uit te stellen valt. Ik zie de tijd verstrijken en ik zie een focus op iets onhaalbaars.

Daarbij zie ik mensen iets missen dat ik zelf na het overlijden van mijn moeder ook gemist heb; echt afscheid kunnen en durven nemen. Want dat doe je niet als de dood ontweken wordt. Maar die dood komt wel, die wacht niet tot je wél afscheid hebt genomen. Ik zie het nu voor de tweede keer in korte tijd gebeuren. En voor de tweede keer sta ik, met alle kennis die ik heb, onzeker langszij toe te kijken. Ik vraag me af wat ik kan betekenen hierin.

De vraag die dan echter ook op komt is: waarom is er niemand in het professionele begeleidende circuit ( arts, verpleegkundigen etc.) die hierover in gesprek gaat? Dat zorg verder gaat dan fysieke zorg zal bijna iedereen beamen, maar dat is kennelijk nog iets anders dan deze zorg ook verlenen. Het blijkt dat 80-85% van de artsen vragen over betekenis, over zingeving, niet durft te stellen aan de patiënt. Een schrikbarend cijfer. Dat betekent dat er op het gebied dat overblijft nadat alle mogelijke fysieke zorg gegeven is, een grote armoede heerst. In de palliatieve wereld is mede hierom de richtlijn spirituele zorg ontwikkeld. Een mooie richtlijn, geeft helder aan wat zorg op dit vlak behelst, hoe je er mee om kunt gaan en wie er in een zorgproces verantwoordelijk voor zijn. Maar het maken van een richtlijn maakt geen andere zorgverleners. Ergens landt het niet. Wat is er nodig om zorgverlenend Nederland te doen inzien dat dit deel van zorg zó essentieel is? Een klokkenluider? Cijfers die het keihard aantonen? Cijfers die laten zien dat het geld oplevert? Iets anders? Ik weet het antwoord niet, ik weet alleen dat we op dit moment veel mensen op dit vlak in de kou laten staan en ontzettend verschraalde zorg leveren. Er is geen chemo voor de ziel.

Natuurlijk kun je je, terugkomend op het begin van deze column, afvragen of afscheid nemen moet. Misschien zit de zin wel in het ‘tot het einde focussen op genezing’. Het is zeker niet aan mij om te oordelen hierover. Het enige dat ik kan zeggen is dat ik voor mezelf heb gemerkt dat het meegaan met de ander op deze weg me achter heeft gelaten met een ‘onaf’ gevoel. Een gevoel dat er misschien altijd wel is, ook als je die weg niet gaat, dat zal ik nooit weten. Punt is dat je maar op één manier kunt ontdekken hoe het is voor de ander, en dat is door wél zorg te geven op het gebied van zingeving. Want soms doorbreekt het die wanhopige overlevingstocht en geeft het ruimte voor iets anders. Soms ook niet, en dat is ook goed. Ik ga kijken of ik iets kan betekenen dit keer.

Footer

Nieuwsbrief Palliatieve Zorg

Blijf op de hoogte, en schrijf je in voor de nieuwsbrief. Je mailadres is in veilige handen bij ons, we doen er verder niets mee.

Snel naar

  • Contact
  • Colofon
  • Vrijwaring
  • Copyright
  • Doneer
  • Nieuwsbrief
  • Over deze site
  • FAQ

Copyright © 2025