• Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de voettekst

Palliatieve zorg

  • Palliatieve zorg
    • Wat is palliatieve zorg?
      • Verlichting van klachten
        • Pijnbestrijding
        • Symptoombestrijding
      • Begeleiding
        • Gesprekken
        • Levensvragen
        • Complementaire zorg
    • Waar vind ik het?
      • Thuis
        • Mantelzorg
        • Hulpmiddelen
        • Ondersteuning door vrijwilligers
        • Maaltijdvoorziening
        • Alarmering
      • In het ziekenhuis
    • Wanneer start palliatieve zorg?
      • Kanker
      • Dementie
      • Longziekten
      • Hartfalen
      • Nierfalen
      • Parkinson
      • Kinderen
    • Voordelen van palliatieve zorg
    • Vooroordelen over palliatieve zorg
    • Waarom heet het zo?
    • Extra hulp
    • Verhouding tot euthanasie
    • Goede doelen
    • Particuliere thuiszorg
  • Hospice
    • Historie
    • Hospice De Duinsche Hoeve
  • Levenseinde
    • Waar wil ik sterven?
    • Het gewone sterven
    • Feiten over sterven
    • Misverstanden
    • Levenseindegesprekken
      • Hoop
    • Beslissingen over het levenseinde
      • Euthanasie en hulp bij zelfdoding
      • Palliatieve sedatie
      • Stoppen met eten en drinken
      • Andere beslissingen
      • Overbehandeling
    • Waken
    • Uitvaart
      • Uitvaartbedrijven
  • Inloophuis
  • Mantelzorg
    • Praktische hulp
    • Juiste informatie krijgen
    • Emotionele steun
  • Zorgplanning
    • Hulpmiddelen voor gesprekken
    • Wensverklaringen
  • Agenda
  • Blog
    • Mariska Overman
      • Een moeder die er niet meer is
      • Sociaal sterven
      • Rare rouw?
      • Digitale nalatenschap, een zegen?
      • In het land der rouwenden is niemand koning
      • Praten over de dood is zo gek nog niet
      • Toekomstige herinneringen
      • Oneindig leven
      • Zie de mens
      • Een kleine dood
      • You are dead
      • Zomer
      • Sterven als een eskimo
      • Lijkenpikkers
      • To be or not to be?
      • Catch 22
      • Geen sinecure
      • Het gekke van rouw
      • Dubbel dood
      • Ooit
      • Van ‘vechten tegen’ naar ‘vechten voor’
      • Carpe diem, maar met mate
      • De stomste verjaardag ooit
      • Een stappenplan voor doodgaan
      • De ander ben jij
      • De zin en onzin van een bucketlist
      • Pokémon Go
      • De Begraafplaats
      • De ziel van de uitvaartondernemer
      • Niemand die het ziet
      • Chemo voor de ziel?
      • De dood in je achterzak
      • Nog één keer
      • Er is alleen het nu
      • Nieuwjaarswens
      • De dood – Niet te bevatten
      • MH-17
      • Dag lief broertje
      • Zij die Nederland helpen sterven?
      • Al mijn doden
      • “Maar het leven zo is leuker”
      • 44
      • Onsterfelijk tot het einde
      • Hemelse proporties
      • Met een buiging
      • Het woord van de dood
      • Ik stond erbij en ik keek ernaar
      • Een goede dood is geen dood
      • Waardig dood zijn
      • De dood leeft
    • Rob Bruntink
      • Quite Discontinuous
      • Ik ben ik ben ik ben
      • Een begraafplaats is ook een plek van liefde
    • Marinus van den Berg
      • Staande houden op één been
      • Leven naar de dood
      • Soms willen zorgverleners graag de regie
      • Wijds
      • Niet gewild
      • In de stilte
      • Ongeneeslijk gemis
      • Sterven in een geleend bed
      • Aandacht voor familie
      • Het uitleenbed
      • Geen kijkuur
      • Rouwen in december
      • Ik was er niet bij
  • Actueel
    • Recensies
    • Nieuwsarchief
      • Nieuws 2017
      • Nieuws 2016
      • Nieuws 2015
      • Nieuws 2014
      • Nieuws 2013
      • Nieuws 2012
      • Nieuws 2011
      • Nieuws 2010
      • Nieuws 2009
      • Nieuws 2008
      • Nieuws 2007
      • Nieuws 2006
      • Nieuws 2005
      • Nieuws 2004
      • Nieuws 2003
      • Nieuws 2002
      • Nieuws 2001
      • Nieuws 2000
      • Nieuws 1999
  • Encyclopedie
    • A-F
    • G-L
    • M-R
    • S-Z

De dood leeft

De dood leeft. Het is de naam van de tentoonstelling die nog tot 26 augustus 2012 in het Tropenmuseum in Amsterdam te zien is. De naam doet vermoeden dat de dood alom tegenwoordig is en volop onder de aandacht is van de bevolking. Niets taboe, de dood is geaccepteerd en deel van ons leven. Uiteindelijk gaan we allemaal dood toch?

Waarom daar nog geheimzinnig over doen? We durven er zelfs een tentoonstelling over te organiseren. De 1e maand bleken er 20.000 bezoekers te zijn geweest. Een prachtig aantal waarmee het museum, terecht, erg blij was. Men was vooraf toch een beetje bang (1) geweest dat de dood toch nog niet zo gewoon was en mensen af zou schrikken. Gelukkig niet. Massaal wist en weet men de weg te vinden naar het Tropenmuseum.

Ik dus ook. Mijn werk draait om de dood, een tentoonstelling over dit thema was dan ook min of meer verplichte kost.

Bij binnenkomst viel direct het enorme zwarte doek op waarachter de tentoonstelling uitgestald is. De dood is zwart, blijkbaar. En moet verhuld worden. Binnengaand loop ik tegen een muur van televisies op waarop beelden van de dood in series (Oh my God, they killed Kenny!) en de dood in gebeurtenissen wereldwijd te zien zijn. Dood is alom, dat blijkt wel.

Al lopend door de tentoonstelling blijkt het voornamelijk om de (culturele) diversiteit in rituelen rondom de dood te draaien. Variërend van uitvaartrituelen tot rouwrituelen, van geloof in een hiernamaals tot kunstuitingen waarin dood het centrale thema is. Antropologisch gezien allemaal erg boeiend.

Maar waar was de dood? De dood zelf? Magere Hein? De tentoonstelling gaat volgens de beschrijving op de site van het tropenmuseum over hoe mensen met die dood omgaan, en dit is ook zeker zichtbaar gemaakt, ik had echter graag ook de dood zélf gezien. Hoewel een klein tipje van de (dood)sluier werd opgelicht door grote zwart-wit foto’s van mensen kort voor- en direct na overlijden, was in die foto’s naar mijn idee nog geen dood te zien (2). In ieder geval niet die onbarmhartige dood die er voor zorgt dat iemand er niet uit ziet alsof hij slaapt, maar die er voor zorgt dat iemand er uit ziet alsof hij niet meer leeft. Dood is, dus.

Klaarblijkelijk is een taboe als de dood niet eenvoudig te doorbreken. De neiging om de dood als het ware te romantiseren blijft de boventoon voeren. Al te schokkende beelden worden geweerd. Schokkende verhalen worden niet verteld. Is de dood dan zo schokkend? Ja, dat kan hij zijn. De dood die ik ken en zie is niet mooi. Er is niets romantisch aan. Hij is oncontroleerbaar, en dat is nou net waar we niet tegen kunnen. Met uitvaartrituelen en sterfrituelen denken we de dood te kunnen bezweren. Leuk geprobeerd, gaat alleen niet lukken. Dood doet wat hij wil, wanneer hij dat wil, en zo schokkend als hij het wil.

Om het taboe te doorbreken moet die romantische sluier verwijderd worden. We moeten de dood laten zien zoals hij is; ongenadig, soms banaal, soms zacht, altijd onomkeerbaar. Ik pleit voor een nieuwe tentoonstelling over de dood. En die noemen we dan: De dood is hartstikke dood. Punt.

1: Bron: Vakblad Uitvaart
2: In de complete serie zoals de fotograaf (Walter Schels) die oorspronkelijk gemaakt heeft zijn er wel enkelen waarin de 2e foto een duidelijke dood laat zien. Kennelijk is er voor gekozen juist die foto`s niet te laten zien

Footer

Nieuwsbrief Palliatieve Zorg

Blijf op de hoogte, en schrijf je in voor de nieuwsbrief. Je mailadres is in veilige handen bij ons, we doen er verder niets mee.

Snel naar

  • Contact
  • Colofon
  • Vrijwaring
  • Copyright
  • Doneer
  • Nieuwsbrief
  • Over deze site
  • FAQ

Copyright © 2025