Het stappenplan voor doodgaan telt zeven stappen.
1. Laat de gedachte los dat alles te controleren is. Dat is het niet. Nu niet, en ook aan het einde van je leven niet. En belangrijk: zie dat niet als een probleem, maar als een kans. Want je hoeft niet meer al je energie te steken in controle. Gebruik je (soms spaarzame) energie om te doen wat op dat moment dat ooit komt voor jou van belang is. Zoals afscheid nemen, met naasten tijd doorbrengen, gesprekken met hulpverleners voeren over de zorg voor jou, etc.
2. Zorg dat je naasten weten wat voor jou belangrijk is. Wat is waardevol voor jou? Wie wil je om je heen? Wie mag jou helpen? Hoe denk je over thuis sterven? Praat erover met elkaar. Deel je wensen en gedachten. Nee, dat is niet eenvoudig, maar wél heel erg belangrijk. Want er kan een dag komen dat je heel erg blij bent dat je het gedaan hebt. En dat je naasten er blij om zijn.
3. Praat er nú over. Ja, nú. Uitstellen is menselijk, maar later komt soms eerder dan je denkt. Dus nu is een mooi moment. Of in ieder geval zo snel mogelijk. Je zult zien dat het veel oplevert, niet alleen voor later, ook voor nu. Je leert elkaar nóg beter kennen, je verdiept je relatie met elkaar.
4. Heb er vertrouwen in dat je het kunt, doodgaan. Dat klinkt vreemd. Maar met alle discussie tegenwoordig rondom doodgaan lijkt het soms alsof het erg moeilijk is. Dat is het niet. Niemand heeft er ooit in gefaald. En jij gaat ook niet de eerste zijn. Dat is een geruststelling die je ter harte mag nemen.
5. Zoek iets dat je troost geeft in de gedachte dat je er op een dag niet meer bent. Bijvoorbeeld dat je verder gaat in de herinnering van je naasten. Het is niet hetzelfde als zelf leven, maar de gedachte is wel prettig.
6. Zorg dat je klaar bent. Elk moment. Als je zó leeft dat je geen grote onuitgesproken zaken hebt, als je naasten weten dat je van ze houdt (ook al lig je soms met elkaar in de clinch), als alles vergeven is, als je, kortom, geen onverbrande schepen hebt, dan is het makkelijker sterven. Nog steeds niet leuk misschien, maar met nog allerlei onafgemaakte zaken is het nóg minder leuk. En vergeet niet, de dood kan ook onverwacht komen, je hebt niet altijd de kans meer om alsnog je zaakjes even te regelen…
7. Leef nu. In de lijn van alles wat hierboven staat is dit een logische consequentie. En wees je er bewust van dat je nu leeft. Geniet van de kleine dingen, geniet van elkaar. Je bent nog niet dood namelijk.
Mariska Overman (de helft van Bureau MORBidee)