• Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de voettekst

Palliatieve zorg

  • Palliatieve zorg
    • Wat is palliatieve zorg?
      • Verlichting van klachten
        • Pijnbestrijding
        • Symptoombestrijding
      • Begeleiding
        • Gesprekken
        • Levensvragen
        • Complementaire zorg
    • Waar vind ik het?
      • Thuis
        • Mantelzorg
        • Hulpmiddelen
        • Ondersteuning door vrijwilligers
        • Maaltijdvoorziening
        • Alarmering
      • In het ziekenhuis
    • Wanneer start palliatieve zorg?
      • Kanker
      • Dementie
      • Longziekten
      • Hartfalen
      • Nierfalen
      • Parkinson
      • Kinderen
    • Voordelen van palliatieve zorg
    • Vooroordelen over palliatieve zorg
    • Waarom heet het zo?
    • Extra hulp
    • Verhouding tot euthanasie
    • Goede doelen
    • Particuliere thuiszorg
  • Hospice
    • Historie
    • Hospice De Duinsche Hoeve
  • Levenseinde
    • Waar wil ik sterven?
    • Het gewone sterven
    • Feiten over sterven
    • Misverstanden
    • Levenseindegesprekken
      • Hoop
    • Beslissingen over het levenseinde
      • Euthanasie en hulp bij zelfdoding
      • Palliatieve sedatie
      • Stoppen met eten en drinken
      • Andere beslissingen
      • Overbehandeling
    • Waken
    • Uitvaart
      • Uitvaartbedrijven
  • Inloophuis
  • Mantelzorg
    • Praktische hulp
    • Juiste informatie krijgen
    • Emotionele steun
  • Zorgplanning
    • Hulpmiddelen voor gesprekken
    • Wensverklaringen
  • Agenda
  • Blog
    • Mariska Overman
      • Een moeder die er niet meer is
      • Sociaal sterven
      • Rare rouw?
      • Digitale nalatenschap, een zegen?
      • In het land der rouwenden is niemand koning
      • Praten over de dood is zo gek nog niet
      • Toekomstige herinneringen
      • Oneindig leven
      • Zie de mens
      • Een kleine dood
      • You are dead
      • Zomer
      • Sterven als een eskimo
      • Lijkenpikkers
      • To be or not to be?
      • Catch 22
      • Geen sinecure
      • Het gekke van rouw
      • Dubbel dood
      • Ooit
      • Van ‘vechten tegen’ naar ‘vechten voor’
      • Carpe diem, maar met mate
      • De stomste verjaardag ooit
      • Een stappenplan voor doodgaan
      • De ander ben jij
      • De zin en onzin van een bucketlist
      • Pokémon Go
      • De Begraafplaats
      • De ziel van de uitvaartondernemer
      • Niemand die het ziet
      • Chemo voor de ziel?
      • De dood in je achterzak
      • Nog één keer
      • Er is alleen het nu
      • Nieuwjaarswens
      • De dood – Niet te bevatten
      • MH-17
      • Dag lief broertje
      • Zij die Nederland helpen sterven?
      • Al mijn doden
      • “Maar het leven zo is leuker”
      • 44
      • Onsterfelijk tot het einde
      • Hemelse proporties
      • Met een buiging
      • Het woord van de dood
      • Ik stond erbij en ik keek ernaar
      • Een goede dood is geen dood
      • Waardig dood zijn
      • De dood leeft
    • Rob Bruntink
      • Quite Discontinuous
      • Ik ben ik ben ik ben
      • Een begraafplaats is ook een plek van liefde
    • Marinus van den Berg
      • Staande houden op één been
      • Leven naar de dood
      • Soms willen zorgverleners graag de regie
      • Wijds
      • Niet gewild
      • In de stilte
      • Ongeneeslijk gemis
      • Sterven in een geleend bed
      • Aandacht voor familie
      • Het uitleenbed
      • Geen kijkuur
      • Rouwen in december
      • Ik was er niet bij
  • Actueel
    • Recensies
    • Nieuwsarchief
      • Nieuws 2017
      • Nieuws 2016
      • Nieuws 2015
      • Nieuws 2014
      • Nieuws 2013
      • Nieuws 2012
      • Nieuws 2011
      • Nieuws 2010
      • Nieuws 2009
      • Nieuws 2008
      • Nieuws 2007
      • Nieuws 2006
      • Nieuws 2005
      • Nieuws 2004
      • Nieuws 2003
      • Nieuws 2002
      • Nieuws 2001
      • Nieuws 2000
      • Nieuws 1999
  • Encyclopedie
    • A-F
    • G-L
    • M-R
    • S-Z

Hemelse proporties

Doorbehandelen. De discussie die sinds kort een hippe discussie is geworden draait om de vraag of artsen te lang doorgaan met behandelen, en hoe dat dan komt. Onlangs vond er zelfs een druk bezocht KNMG-symposium plaats om hier aandacht aan te besteden (‘Geef nooit op’ 14 juni 2012, Domus Medica, Utrecht).

Diverse artsen voerden evenzo diverse redenen aan die moeten verklaren waarom er soms te lang doorbehandeld wordt. Variërend van financiële motieven tot angst hoop te ontnemen bij de patiënt tot de veranderde visie op de dood (‘als je dood gaat ben je een loser’ lijkt de strekking soms te zijn…); alles kwam langs. Er is waarschijnlijk geen andere discussie die de arts meer op de plek van God zet dan deze; wie beslist er over leven en dood? De hemelse proporties van het Domus Medica helpen in elk geval niet mee die Goddelijke status te verminderen.

De vraag is of de doorbehandel-discussie wel werkelijk over dat soort motieven gaat? Of ligt er nog iets basalers onder, namelijk onze angst voor de dood? En durven we daar naar te kijken? Als patiënt, maar ook als arts? De enige die ik op het symposium iets heb horen zeggen over die angst was schrijver Ivan Wolffers.

Hij sprak over zijn rol als arts (Wolffers was huisarts ) en als patiënt (hij heeft sinds 10 jaar prostaatkanker), waarbij hij ook aangaf dat bijvoorbeeld de rouwfasen zoals we ze kennen van Kubler-Ross slechts een manier zijn om handen en voeten te geven aan onze doodsangst. Ik kon het volmondig met hem eens zijn. Zoals volgens mij ook alle discussies over waardig sterven, voltooid leven en een goede dood maskeerders van die angst zijn. Zolang we er met ons hoofd in zitten hoeven we het niet te voelen. Want die onderliggende angst voor dat onvermijdelijke sterven krijg je niet weg. Die kun je slechts maskeren. Door bijvoorbeeld een symposium te organiseren waarbij we massaal weer rationeel bezig gaan met de dood.

Artsen zijn ook mensen. Ook bij hen speelt angst een rol (overigens geldt dit ook voor de patiënt. In de volgende column ga ik in op diens rol in het doorbehandel-vraagstuk…). Wil je de discussie over doorbehandelen effectief laten zijn, dan kun je volgens mij niet om deze factor heen. Bewust zijn van eigen angst, eigen visie op dood en sterven; als dat niet gebeurt blijft de vraag over al dan niet doorbehandelen een Godsvraag; wie bepaalt, wie heeft de macht? Zodra het eigen mens-zijn erin gehaald wordt, en de arts durft te kijken naar zichzelf en naar de patiënt als gelijkwaardig mens, dan kan de vraag `doorbehandelen of niet` in een ander licht komen te staan en kan het perspectief komen te liggen op dat waar het volgens mij om gaat; wat maakt leven zinvol in die laatste fase? Wat heeft betekenis voor mensen, wat raakt ze? Dan haal je de prangende doorbehandel-vraag weg uit de medisch-ethische hoek en de arts van de troon van de Grote Beslisser. Dan kan een leven eindigen zoals het misschien gewoon zou moeten; met de dood als aanvaardbaar alternatief van doorbehandelen. Nu alleen nog de Domus Medica terugbrengen naar aardse proporties…

Footer

Nieuwsbrief Palliatieve Zorg

Blijf op de hoogte, en schrijf je in voor de nieuwsbrief. Je mailadres is in veilige handen bij ons, we doen er verder niets mee.

Snel naar

  • Contact
  • Colofon
  • Vrijwaring
  • Copyright
  • Doneer
  • Nieuwsbrief
  • Over deze site
  • FAQ

Copyright © 2025