• Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de voettekst

Palliatieve zorg

  • Palliatieve zorg
    • Wat is palliatieve zorg?
      • Verlichting van klachten
        • Pijnbestrijding
        • Symptoombestrijding
      • Begeleiding
        • Gesprekken
        • Levensvragen
        • Complementaire zorg
    • Waar vind ik het?
      • Thuis
        • Mantelzorg
        • Hulpmiddelen
        • Ondersteuning door vrijwilligers
        • Maaltijdvoorziening
        • Alarmering
      • In het ziekenhuis
    • Wanneer start palliatieve zorg?
      • Kanker
      • Dementie
      • Longziekten
      • Hartfalen
      • Nierfalen
      • Parkinson
      • Kinderen
    • Voordelen van palliatieve zorg
    • Vooroordelen over palliatieve zorg
    • Waarom heet het zo?
    • Extra hulp
    • Verhouding tot euthanasie
    • Goede doelen
    • Particuliere thuiszorg
  • Hospice
    • Historie
    • Hospice De Duinsche Hoeve
  • Levenseinde
    • Waar wil ik sterven?
    • Het gewone sterven
    • Feiten over sterven
    • Misverstanden
    • Levenseindegesprekken
      • Hoop
    • Beslissingen over het levenseinde
      • Euthanasie en hulp bij zelfdoding
      • Palliatieve sedatie
      • Stoppen met eten en drinken
      • Andere beslissingen
      • Overbehandeling
    • Waken
    • Uitvaart
      • Uitvaartbedrijven
  • Inloophuis
  • Mantelzorg
    • Praktische hulp
    • Juiste informatie krijgen
    • Emotionele steun
  • Zorgplanning
    • Hulpmiddelen voor gesprekken
    • Wensverklaringen
  • Agenda
  • Blog
    • Mariska Overman
      • Een moeder die er niet meer is
      • Sociaal sterven
      • Rare rouw?
      • Digitale nalatenschap, een zegen?
      • In het land der rouwenden is niemand koning
      • Praten over de dood is zo gek nog niet
      • Toekomstige herinneringen
      • Oneindig leven
      • Zie de mens
      • Een kleine dood
      • You are dead
      • Zomer
      • Sterven als een eskimo
      • Lijkenpikkers
      • To be or not to be?
      • Catch 22
      • Geen sinecure
      • Het gekke van rouw
      • Dubbel dood
      • Ooit
      • Van ‘vechten tegen’ naar ‘vechten voor’
      • Carpe diem, maar met mate
      • De stomste verjaardag ooit
      • Een stappenplan voor doodgaan
      • De ander ben jij
      • De zin en onzin van een bucketlist
      • Pokémon Go
      • De Begraafplaats
      • De ziel van de uitvaartondernemer
      • Niemand die het ziet
      • Chemo voor de ziel?
      • De dood in je achterzak
      • Nog één keer
      • Er is alleen het nu
      • Nieuwjaarswens
      • De dood – Niet te bevatten
      • MH-17
      • Dag lief broertje
      • Zij die Nederland helpen sterven?
      • Al mijn doden
      • “Maar het leven zo is leuker”
      • 44
      • Onsterfelijk tot het einde
      • Hemelse proporties
      • Met een buiging
      • Het woord van de dood
      • Ik stond erbij en ik keek ernaar
      • Een goede dood is geen dood
      • Waardig dood zijn
      • De dood leeft
    • Rob Bruntink
      • Quite Discontinuous
      • Ik ben ik ben ik ben
      • Een begraafplaats is ook een plek van liefde
    • Marinus van den Berg
      • Staande houden op één been
      • Leven naar de dood
      • Soms willen zorgverleners graag de regie
      • Wijds
      • Niet gewild
      • In de stilte
      • Ongeneeslijk gemis
      • Sterven in een geleend bed
      • Aandacht voor familie
      • Het uitleenbed
      • Geen kijkuur
      • Rouwen in december
      • Ik was er niet bij
  • Actueel
    • Recensies
    • Nieuwsarchief
      • Nieuws 2017
      • Nieuws 2016
      • Nieuws 2015
      • Nieuws 2014
      • Nieuws 2013
      • Nieuws 2012
      • Nieuws 2011
      • Nieuws 2010
      • Nieuws 2009
      • Nieuws 2008
      • Nieuws 2007
      • Nieuws 2006
      • Nieuws 2005
      • Nieuws 2004
      • Nieuws 2003
      • Nieuws 2002
      • Nieuws 2001
      • Nieuws 2000
      • Nieuws 1999
  • Encyclopedie
    • A-F
    • G-L
    • M-R
    • S-Z

MH-17

Ik wilde vandaag een column schrijven over Allerzielen. Al schrijvend drongen zich echter steeds gedachten op over de dag van vandaag. Vandaag (10-11-14) worden 298 slachtoffers herdacht, zij kwamen om in de ramp met de MH17, in juli van dit jaar.

In de krant Trouw staan enkele prachtige verhalen van nabestaanden die trachten hun leven vorm te geven met het gemis dat er nu is. Broers, vrienden, kleinkinderen: de doden zijn aanwezig in alle relatievormen die mogelijk zijn. De rouw is er ook in alle gradaties die te bedenken zijn, en in gradaties die ondenkbaar zijn.

Ik moet eerlijk zeggen dat ik niet zo gecharmeerd ben van publiekelijk vorm geven aan rouw. Ik weet echter ook niet goed wat ‘goed’ is, of er überhaupt een ‘goed’ bestaat in dit soort gevallen. 298 mensen. Dat zijn er veel. Het is te tellen en ontelbaar tegelijkertijd. Het is ongeveer de gehele populatie van de school waar mijn zoontje op zit. 298 keer rouw. Hoeveel rouw is dat? Welke muziek past daarbij? Ik lees dat Marco Borsato iets gaat zingen. Hij zal dat ongetwijfeld doen op een mooie, passende, prachtige en vooral rakende wijze. Terwijl Marco niet zou passen bij míjn rouw. Maar vind maar eens hét muziekstuk dat 298 keer raakt. Och, misschien raakt alles wel, op dit soort momenten.

Ik zet Bach op. Ik draai het zelden, maar als ik het draai, raakt het. Ik zie 298 keer rouw voor mijn geestesoog verschijnen. Ik zie de grijze lucht buiten, de stilstaande auto’s voor de deur. Het leven glijdt door. Bach glijdt mijn ziel in.

Misschien is deze column niet zo gestructureerd en eenduidig. Al schrijvend denk ik steeds: wat wil je nu eigenlijk allemaal zeggen Mariska? Misschien weet ik het vandaag niet. Misschien wil ik zeggen dat ik meeleef? Of dat ik publieke rouw als een soort surrogaat voor persoonlijke rouw zie? Het doet er niet zoveel toe, vandaag niet. Vandaag is een dag van zwaarte en lichtheid, van verlangen, ontreddering en hoop. Van verdriet, gemis en heimwee. Van alle menselijke emoties die bestaan, in alle mogelijke gradaties. Rouw is een naar beestje dat bijt, en tegelijkertijd een kat die zich in je armen krult. Ik koester beiden op deze dag.

Footer

Nieuwsbrief Palliatieve Zorg

Blijf op de hoogte, en schrijf je in voor de nieuwsbrief. Je mailadres is in veilige handen bij ons, we doen er verder niets mee.

Snel naar

  • Contact
  • Colofon
  • Vrijwaring
  • Copyright
  • Doneer
  • Nieuwsbrief
  • Over deze site
  • FAQ

Copyright © 2025