• Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de voettekst

Palliatieve zorg

  • Palliatieve zorg
    • Wat is palliatieve zorg?
      • Verlichting van klachten
        • Pijnbestrijding
        • Symptoombestrijding
      • Begeleiding
        • Gesprekken
        • Levensvragen
        • Complementaire zorg
    • Waar vind ik het?
      • Thuis
        • Mantelzorg
        • Hulpmiddelen
        • Ondersteuning door vrijwilligers
        • Maaltijdvoorziening
        • Alarmering
      • In het ziekenhuis
    • Wanneer start palliatieve zorg?
      • Kanker
      • Dementie
      • Longziekten
      • Hartfalen
      • Nierfalen
      • Parkinson
      • Kinderen
    • Voordelen van palliatieve zorg
    • Vooroordelen over palliatieve zorg
    • Waarom heet het zo?
    • Extra hulp
    • Verhouding tot euthanasie
    • Goede doelen
    • Particuliere thuiszorg
  • Hospice
    • Historie
    • Hospice De Duinsche Hoeve
  • Levenseinde
    • Waar wil ik sterven?
    • Het gewone sterven
    • Feiten over sterven
    • Misverstanden
    • Levenseindegesprekken
      • Hoop
    • Beslissingen over het levenseinde
      • Euthanasie en hulp bij zelfdoding
      • Palliatieve sedatie
      • Stoppen met eten en drinken
      • Andere beslissingen
      • Overbehandeling
    • Waken
    • Uitvaart
      • Uitvaartbedrijven
  • Inloophuis
  • Mantelzorg
    • Praktische hulp
    • Juiste informatie krijgen
    • Emotionele steun
  • Zorgplanning
    • Hulpmiddelen voor gesprekken
    • Wensverklaringen
  • Agenda
  • Blog
    • Mariska Overman
      • Een moeder die er niet meer is
      • Sociaal sterven
      • Rare rouw?
      • Digitale nalatenschap, een zegen?
      • In het land der rouwenden is niemand koning
      • Praten over de dood is zo gek nog niet
      • Toekomstige herinneringen
      • Oneindig leven
      • Zie de mens
      • Een kleine dood
      • You are dead
      • Zomer
      • Sterven als een eskimo
      • Lijkenpikkers
      • To be or not to be?
      • Catch 22
      • Geen sinecure
      • Het gekke van rouw
      • Dubbel dood
      • Ooit
      • Van ‘vechten tegen’ naar ‘vechten voor’
      • Carpe diem, maar met mate
      • De stomste verjaardag ooit
      • Een stappenplan voor doodgaan
      • De ander ben jij
      • De zin en onzin van een bucketlist
      • Pokémon Go
      • De Begraafplaats
      • De ziel van de uitvaartondernemer
      • Niemand die het ziet
      • Chemo voor de ziel?
      • De dood in je achterzak
      • Nog één keer
      • Er is alleen het nu
      • Nieuwjaarswens
      • De dood – Niet te bevatten
      • MH-17
      • Dag lief broertje
      • Zij die Nederland helpen sterven?
      • Al mijn doden
      • “Maar het leven zo is leuker”
      • 44
      • Onsterfelijk tot het einde
      • Hemelse proporties
      • Met een buiging
      • Het woord van de dood
      • Ik stond erbij en ik keek ernaar
      • Een goede dood is geen dood
      • Waardig dood zijn
      • De dood leeft
    • Rob Bruntink
      • Quite Discontinuous
      • Ik ben ik ben ik ben
      • Een begraafplaats is ook een plek van liefde
    • Marinus van den Berg
      • Staande houden op één been
      • Leven naar de dood
      • Soms willen zorgverleners graag de regie
      • Wijds
      • Niet gewild
      • In de stilte
      • Ongeneeslijk gemis
      • Sterven in een geleend bed
      • Aandacht voor familie
      • Het uitleenbed
      • Geen kijkuur
      • Rouwen in december
      • Ik was er niet bij
  • Actueel
    • Recensies
    • Nieuwsarchief
      • Nieuws 2017
      • Nieuws 2016
      • Nieuws 2015
      • Nieuws 2014
      • Nieuws 2013
      • Nieuws 2012
      • Nieuws 2011
      • Nieuws 2010
      • Nieuws 2009
      • Nieuws 2008
      • Nieuws 2007
      • Nieuws 2006
      • Nieuws 2005
      • Nieuws 2004
      • Nieuws 2003
      • Nieuws 2002
      • Nieuws 2001
      • Nieuws 2000
      • Nieuws 1999
  • Encyclopedie
    • A-F
    • G-L
    • M-R
    • S-Z

Sociaal sterven

Praten over de dood . Het is niet zo eenvoudig. Ook niet op momenten dat het best handig kan zijn. Bijvoorbeeld als de dood wel heel dichtbij komt, door ziekte of ouderdom. In ons land hebben we een, zeg maar, westerse houding ten aanzien van die dood en alles eromheen. Daar praat je niet over, en het individu bepaalt hoe het gaat. De patiënt staat centraal, de patiënt bepaalt. Geen zin om te praten met je vrouw over je naderende einde? Oké, dan niet. Niet delen van angsten of andere emoties, want ‘dat wil de ander liever niet’? Ook oké.

En dat vind ik nu net een beetje gek. Want een stervende, die persoon die na een korte- of lange periode van patiënt-zijn dood zal zijn, maakt deel uit (althans meestal) van een groter geheel. Er zijn vrienden, familie, een gezin. Er zijn mensen die van diegene houden. Die ondanks ups en downs die menselijke relaties nu eenmaal met zich meebrengen, enorm verdrietig zijn dat diegene dood gaat. En al dat centraal stellen van die ene persoon laat soms naasten met lege handen achter. Te weinig betrokken in het ziekteproces, aan de kant geschoven als het gaat om praten over een naderend einde. Geen recht op afscheid nemen zoals hij of zij dat graag zou willen. Want wie durft er daarom boos te zijn op iemand die doodgaat? Wie durft zijn zin door te drijven om wél te proberen nog dingen te zeggen die gezegd moeten/mogen worden? Als de stervende niet wil praten, gaat hij gewoon achteruitlopend het graf in. En de naaste kijkt toe. Om er vervolgens mee verder te moeten. Verder met onuitgesproken zaken, met soms zelf nare herinneringen aan de ziekteperiode ( los van de naarheid ervan an sich).

Die hele tendens van individualiteit in ziek zijn en sterven is een beetje doorgeslagen ontwikkeling na het jarenlange paternaliseren in de zorg, toen er vooral over het hoofd van de zieke heen gesproken en besloten werd. Laten we niet verder doorslaan. Laten we ook iets durven vragen van diegenen die doodgaan: denk ook aan je naasten. Zij moeten verder. Het ‘ik ben daar nu eenmaal niet goed in’, of ‘ik vind dat een rotonderwerp’, of ‘ik wil het er niet over hebben’, daar kwam je toch ook niet mee weg toen het ging over dat nieuwe bankstel, of de schoolkeuze van je kind? Waarom, bij zo`n emotionele en bepalende gebeurtenis als de dood, gooien we alle communicatiedeuren dan dicht? Je deelt jarenlang allerlei intimiteit met mensen. Je deelt elkaars toilet. Misschien deel je wel dingen die ik hier niet eens zou durven schrijven. Maar dat, dat ultieme ding, dat doe je lekker in je eentje?

Goed, ik stel het wellicht wat bout. Maar ik meen het wel als ik jou, de lezer, wil vragen: als je dood gaat, want dat ga je ooit, denk dan ook een beetje aan die mensen om je heen. Zij die verder gaan. Durf sociaal te sterven, zoals je als het goed is, ook sociaal leefde. Ik hoor teveel verhalen van rouwenden die rondlopen met pijn vanwege de onmogelijkheid tot praten met elkaar voor de ander stierf. Zij rouwen met een extra randje, een randje van ‘hadden we maar’. Laten we met elkaar afspreken dat we dat onze naasten niet aandoen. Zodat ze als de tijd komt, mogen rouwen zonder extra randje.

Footer

Nieuwsbrief Palliatieve Zorg

Blijf op de hoogte, en schrijf je in voor de nieuwsbrief. Je mailadres is in veilige handen bij ons, we doen er verder niets mee.

Snel naar

  • Contact
  • Colofon
  • Vrijwaring
  • Copyright
  • Doneer
  • Nieuwsbrief
  • Over deze site
  • FAQ

Copyright © 2025