• Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de voettekst

Palliatieve zorg

  • Palliatieve zorg
    • Wat is palliatieve zorg?
      • Verlichting van klachten
        • Pijnbestrijding
        • Symptoombestrijding
      • Begeleiding
        • Gesprekken
        • Levensvragen
        • Complementaire zorg
    • Waar vind ik het?
      • Thuis
        • Mantelzorg
        • Hulpmiddelen
        • Ondersteuning door vrijwilligers
        • Maaltijdvoorziening
        • Alarmering
      • In het ziekenhuis
    • Wanneer start palliatieve zorg?
      • Kanker
      • Dementie
      • Longziekten
      • Hartfalen
      • Nierfalen
      • Parkinson
      • Kinderen
    • Voordelen van palliatieve zorg
    • Vooroordelen over palliatieve zorg
    • Waarom heet het zo?
    • Extra hulp
    • Verhouding tot euthanasie
    • Goede doelen
    • Particuliere thuiszorg
  • Hospice
    • Historie
    • Hospice De Duinsche Hoeve
  • Levenseinde
    • Waar wil ik sterven?
    • Het gewone sterven
    • Feiten over sterven
    • Misverstanden
    • Levenseindegesprekken
      • Hoop
    • Beslissingen over het levenseinde
      • Euthanasie en hulp bij zelfdoding
      • Palliatieve sedatie
      • Stoppen met eten en drinken
      • Andere beslissingen
      • Overbehandeling
    • Waken
    • Uitvaart
      • Uitvaartbedrijven
  • Inloophuis
  • Mantelzorg
    • Praktische hulp
    • Juiste informatie krijgen
    • Emotionele steun
  • Zorgplanning
    • Hulpmiddelen voor gesprekken
    • Wensverklaringen
  • Agenda
  • Blog
    • Mariska Overman
      • Een moeder die er niet meer is
      • Sociaal sterven
      • Rare rouw?
      • Digitale nalatenschap, een zegen?
      • In het land der rouwenden is niemand koning
      • Praten over de dood is zo gek nog niet
      • Toekomstige herinneringen
      • Oneindig leven
      • Zie de mens
      • Een kleine dood
      • You are dead
      • Zomer
      • Sterven als een eskimo
      • Lijkenpikkers
      • To be or not to be?
      • Catch 22
      • Geen sinecure
      • Het gekke van rouw
      • Dubbel dood
      • Ooit
      • Van ‘vechten tegen’ naar ‘vechten voor’
      • Carpe diem, maar met mate
      • De stomste verjaardag ooit
      • Een stappenplan voor doodgaan
      • De ander ben jij
      • De zin en onzin van een bucketlist
      • Pokémon Go
      • De Begraafplaats
      • De ziel van de uitvaartondernemer
      • Niemand die het ziet
      • Chemo voor de ziel?
      • De dood in je achterzak
      • Nog één keer
      • Er is alleen het nu
      • Nieuwjaarswens
      • De dood – Niet te bevatten
      • MH-17
      • Dag lief broertje
      • Zij die Nederland helpen sterven?
      • Al mijn doden
      • “Maar het leven zo is leuker”
      • 44
      • Onsterfelijk tot het einde
      • Hemelse proporties
      • Met een buiging
      • Het woord van de dood
      • Ik stond erbij en ik keek ernaar
      • Een goede dood is geen dood
      • Waardig dood zijn
      • De dood leeft
    • Rob Bruntink
      • Quite Discontinuous
      • Ik ben ik ben ik ben
      • Een begraafplaats is ook een plek van liefde
    • Marinus van den Berg
      • Staande houden op één been
      • Leven naar de dood
      • Soms willen zorgverleners graag de regie
      • Wijds
      • Niet gewild
      • In de stilte
      • Ongeneeslijk gemis
      • Sterven in een geleend bed
      • Aandacht voor familie
      • Het uitleenbed
      • Geen kijkuur
      • Rouwen in december
      • Ik was er niet bij
  • Actueel
    • Recensies
    • Nieuwsarchief
      • Nieuws 2017
      • Nieuws 2016
      • Nieuws 2015
      • Nieuws 2014
      • Nieuws 2013
      • Nieuws 2012
      • Nieuws 2011
      • Nieuws 2010
      • Nieuws 2009
      • Nieuws 2008
      • Nieuws 2007
      • Nieuws 2006
      • Nieuws 2005
      • Nieuws 2004
      • Nieuws 2003
      • Nieuws 2002
      • Nieuws 2001
      • Nieuws 2000
      • Nieuws 1999
  • Encyclopedie
    • A-F
    • G-L
    • M-R
    • S-Z

Zie de mens

Journalist Mark Bos krijgt in 2012 een fatale diagnose: uitgezaaide prostaatkanker. Hij wil niet aan de chemotherapie en kiest ervoor om diverse alternatieve therapieën uit te proberen. Helaas blijkt de ziekte niet in te dimmen door die therapieën. De scans laten duidelijk groei van tumoren zien, de arts is ook duidelijk: zonder chemo is het snel afgelopen.

Het proces van zijn ziekte en hoe Mark ermee omgaat, is hij gaan filmen. Deel 1 van die documentaire was vorig jaar te zien. Deel 2 werd deze week uitgezonden. Het was de bedoeling om dit deel 2 van de reeks, nog te kunnen vervolgen met een deel 3, 4 etc. Helaas mocht het niet zo zijn. In april 2015 overleed Mark. Een vriendin van hem heeft op zijn verzoek deel 2 van de documentaire afgemaakt.

Ik zal het maar direct zeggen, ik zat huilend op de bank te kijken. Met dubbele gevoelens, want het meekijken in een zo’n persoonlijk deel van iemands leven, iemand die ik niet eens persoonlijk ken, voelt als voyeurisme. Toch vond ik het ook goed om dit te zien. Want Mark liet zien hoe vreselijk kanker is, hoe het een mens volledig kan vernietigen, zowel fysiek als psychisch, en spiritueel. Zijn angsten, zijn verdriet, zijn onmacht, zijn hoop, zijn paniek, zijn ongeloof, alles kwam voorbij.

Wat ook voorbij kwam was de armoe van de medische stand. Niet zozeer op het gebied van medische kennis, maar wel op het gebied van communicatie en menselijkheid. Als ik zie dat Mark 4 (!) uren moet wachten op een telefoontje met een belangrijke uitslag, omdat de arts het druk had (hij zei nog wel sorry….), word ik onpasselijk. 4 uren, dat is onmenselijk lang als het gaat om dergelijk nieuws. Of als ik de arts hoor zeggen als Mark vraagt wat er gebeurt als hij geen chemo gaat doen: ‘dan zit je lever binnen 3 maanden 90 % vol met uitzaaiingen’, dan voel ik plaatsvervangend schaamte. Mark vraagt om duidelijkheid, hij krijgt omfloerste antwoorden waaruit je zelf maar moet opmaken dat je dus over 3 maanden dood zult zijn. En het toppunt komt als Mark te horen krijgt dat het echt richting einde gaat (overigens ook weer in vage omfloerste taal), en hij in huilen uitbarst. De arts blijft bijna stoïcijns naast hem zitten, terwijl een verpleegkundige een tissue op zijn schoot legt en een glas water op zijn nachtkastje zet. Is dat wat zorg is? Een tissue en een glas water? Ik wilde persoonlijk het liefst dóór de televisie heen kruipen om een arm om Mark heen te slaan.

Vlak voor Mark sterft, is hij nog te gast in RTL Late Night. Hij doet een emotionele oproep aan zorgend Nederland: zie de patiënt als mens, als individu. De patiënt is belangrijk, en op dit moment lijkt het niet zo te zijn dat het zorgsysteem de patiënt als zo belangrijk ziet.

Mark is er niet meer. Maar die boodschap mag gehoord worden, het liefst voortdurend. Dus op deze plek draag ik mijn steentje bij en herhaal wat Mark kort voor zijn dood zegt: zie de patiënt als mens. Zíe de mens.

Footer

Nieuwsbrief Palliatieve Zorg

Blijf op de hoogte, en schrijf je in voor de nieuwsbrief. Je mailadres is in veilige handen bij ons, we doen er verder niets mee.

Snel naar

  • Contact
  • Colofon
  • Vrijwaring
  • Copyright
  • Doneer
  • Nieuwsbrief
  • Over deze site
  • FAQ

Copyright © 2025