Afhankelijk van de vraag waar de zieke is (thuis of in een zorginstelling), kan hij zorg krijgen van diverse zorgverleners. Thuis zullen dat – behalve de naasten – vooral professionals van de thuiszorg en de huisarts zijn. In een zorginstelling kunnen dat medisch specialisten (ziekenhuis), specialisten ouderengeneeskunde (verpleeghuis en hospice), verpleegkundigen, verzorgenden en mogelijk tal van andere professionals zijn, zoals geestelijk verzorgers, maatschappelijk werkers en/of psychologen. Daarnaast zijn er nog twee groepen gespecialiseerde zorgverleners in te schakelen. Zij werken bij een consultatieteam palliatieve zorg, of bij een organisatie van vrijwilligers palliatieve terminale zorg.
Consultatieteam palliatieve zorg
Niet alle zorgprofessionals zijn deskundig op gebied van palliatieve zorg. Daarom zijn er zogeheten consultatieteams palliatieve zorg in Nederland. Deze bestaan uit artsen, verpleegkundigen en andere professionals die in palliatieve zorg gespecialiseerd zijn. In die teams werken allemaal mensen die dagelijks met de zorg voor mensen met een ongeneeslijke ziekte te maken hebben. Er zijn vele tientallen teams, met ieder een eigen (lokaal/regionaal) werkgebied.
Iedere dokter of verpleegkundige in Nederland kan zo’n team bellen, om hulp in de roepen voor de behandeling en/of begeleiding van de zieke. Een teamlid neemt ‘de consultatievraag’ in behandeling, en na een inventarisatie van de situatie, volgt meestal binnen een half uur, maar uiterlijk binnen 24 uur, een advies over wat te doen.
Meestal blijven de consulenten van het team op afstand; zij inventariseren de situatie telefonisch door de consultvrager uit te horen. Sommige teams komen echter ook bij de zieke op bezoek, om zich nader te oriënteren op de situatie.
De meeste teams zijn alleen door zorgverleners te consulteren. Maar als de zorgverlener niet in de gelegenheid is het team te bellen, is er geen enkele reden te bedenken waarom de zieke (of de naaste) het team niet kan bellen. Bijna ieder ziekenhuis kent een dergelijk team. Op de website Palliaweb staat een overzicht met telefoonnummers van teams die niet aan een specifiek ziekenhuis verbonden zijn.
Uit onderzoek blijkt dat de meeste consultatievragen over de behandeling van pijnklachten en andere lichamelijke symptomen gaan, zoals verwardheid, misselijkheid en benauwdheid. Consultatieteams worden ook gebeld over problemen op psychosociaal of spiritueel gebied en beslissingen rondom het levenseinde (stopzetten van vocht en voeding, staken van behandelingen of palliatieve sedatie). Incidenteel benaderen hulpverleners de teams met vragen over organisatorische of coördinatieproblemen.
Vrijwilligers palliatieve terminale zorg
Een andere categorie ‘extra hulpverleners’ zijn de vrijwilligers palliatieve terminale zorg. Zij zijn onder meer inzetbaar bij ongeneeslijk zieken die thuis verblijven, maar ook (soms) bij zieken die in een verzorgings- of verpleeghuis wonen. Van vrijwilligers wordt gezegd dat zij ‘aanvullend’ op de mantelzorg en professionele zorg aanwezig zijn. Zij voeren dus geen verpleegkundige of medische taken uit. Vrijwilligers ondersteunen de stervende en ontlasten diens naasten. In de praktijk gaat het om hulp in de huishouding, het uitvoeren van lichte, verzorgende taken in en rondom het bed en vooral het op de achtergrond aanwezig zijn en luisteren (‘er zijn’).
Om te kijken of er ook bij jou in de buurt een vrijwilligersorganisatie actief is, kijk op www.vptz.nl.
N.B.
Artikelen op deze website kunt u gratis lezen. Een donatie voor de auteur (Rob Bruntink) is welkom. Dat kan hier.